Ter voorbereiding
Als je net begonnen bent met deze cursus en een partner hebt, zullen jullie mogelijk gesprekken voeren over onderwerpen die je normaal liever uit de weg gaat. Het is heel normaal dat dit soort open gesprekken uitdagend of moeilijk kunnen zijn. Toch horen lastige gesprekken bij iedere relatie en bieden ze vaak kansen om dichter bij elkaar te komen. Gelukkig kun je met een paar eenvoudige tips zulke gesprekken gemakkelijker en constructiever maken.
Op feiten kun je niet boos worden
Vaak stappen we een moeilijk gesprek in met als verborgen doel dat onze partner ons gelijk geeft. Misschien herken je de gedachte wel: "Als hij of zij nou gewoon toegeeft, is het opgelost." Maar achter die wens om gelijk te krijgen zit meestal het diepere verlangen om gehoord en begrepen te worden. Door vast te houden aan ons eigen gelijk komen we ongemerkt in een tunnelvisie terecht: ons lichaam spant zich aan en onze blik vernauwt zich.
Het helpt om even adem te halen en te beseffen dat we niet boos worden om feiten, maar om onze interpretaties van die feiten. Door open te staan voor het perspectief van je partner, ontstaat ruimte voor begrip.
Je bent verantwoordelijk voor je eigen gevoelens en behoeften
Wanneer je geraakt wordt door het gedrag van je partner, voelt het soms alsof hij of zij verantwoordelijk is voor jouw gevoelens. Toch is het belangrijk om te beseffen dat gevoelens voortkomen uit je eigen behoeften en niet direct veroorzaakt worden door de acties van je partner.
Bijvoorbeeld: als je partner tijdens een gesprek regelmatig op zijn of haar telefoon kijkt, kun je al snel denken: "Je geeft niets om mij." Dit klinkt als een verwijt en roept vaak weerstand op. In plaats daarvan kun je beter zacht en duidelijk je eigen gevoel en behoefte benoemen: "Ik merk dat ik me onzeker voel als je tijdens ons gesprek op je telefoon kijkt, omdat ik dan het idee krijg dat je minder aandacht voor me hebt. Ik zou het fijn vinden als je je telefoon even weglegt."
Door op deze manier je emoties en behoeften uit te spreken, breng je een boodschap die makkelijker ontvangen wordt en jullie dichter bij elkaar brengt.
Terugtrekken of aanvallen?
Herken je dit? Dat je in ruzies of moeilijke gesprekken met je partner soms automatisch reageert door aan te vallen of je juist terug te trekken?Dat is heel normaal.
Volgens Sue Johnson, grondlegger van Emotionally Focused Therapy (EFT), ervaren we tijdens conflicten vaak een soort oerpaniek omdat we bang zijn om de veilige verbondenheid met onze partner te verliezen. Deze paniek is vergelijkbaar met die tussen kind en ouder, maar speelt ook een grote rol tussen liefdespartners.
Er zijn twee veelvoorkomende manieren waarop mensen reageren als ze deze angst ervaren: aanvallen of terugtrekken. Helaas versterkt de ene reactie vaak juist de ander, waardoor het conflict verergert:
De aanvaller
Blijft vaak ratelen
Neiging: reageert op relatieproblemen door meer nabijheid te zoeken en de ander achterna te zitten
Effect: het is een poging om de verbinding te herstellen, maar de manier waarop (verwijtend) kan de ander juist wegduwen of onder druk zetten
Uitdaging: vertragen en de diepere angst uitspreken, zoals ‘ik ben bang dat je weggaat’ in plaats van verwijten maken ‘je geeft me geen aandacht’
De aanvaller vecht voor de connectie en nabijheid in de relatie: "Als ik harder mijn best doe, komt de verbinding terug"
De terugtrekker
Valt vaak stil
Neiging: reageert op conflicten door zich terug te trekken of emotioneel te sluiten
Effect: het uit verbinding gaan maakt dat de ander zich afgewezen voelt, wat extra paniek of razernij oproept, waardoor de cyclus van conflict sterker wordt
Uitdaging: emoties en behoeften beter uiten, beseffen dat hun aanwezigheid en openheid de relatie veiliger maakt
De terugtrekker waakt voor de rust en veiligheid in de relatie ("Als ik afstand neem, wordt alles rustiger en veiliger”).
De sleutel
Het bijzondere is: zowel de aanvaller als de terugtrekker probeert eigenlijk hetzelfde te bereiken, namelijk het beschermen van de relatie. De aanvaller strijdt actief voor meer verbinding en denkt: "Als ik harder mijn best doe, dan komt de nabijheid terug." De terugtrekker probeert juist rust en veiligheid terug te brengen door afstand te nemen en denkt: "Als ik mezelf even terugtrek, kalmeren de emoties en wordt alles veiliger."
De sleutel om uit dit destructieve patroon te komen is dat jullie leren om je diepere gevoelens, behoeften en angsten open en kwetsbaar met elkaar te delen. Volgens EFT is het belangrijk om samen het patroon zelf als het probleem te zien, in plaats van elkaar als tegenstanders. Door deze gezamenlijke aanpak kom je dichter bij elkaar en kunnen jullie makkelijker begrip en verbondenheid herstellen.
Wil je hier meer over lezen?
‘Houd me vast’ is een geweldig boek. Je leert negatieve patronen doorbreken door kwetsbaar te delen, ruziepatronen te herkennen en te luisteren zonder in de oplossingsmodus te schieten. Met veel voorbeelden van andere stellen.
Tot slot: praktische gesprekstips bij ruzies
Ruzies horen erbij, maar het helpt enorm om vooraf een aantal praktische afspraken met elkaar te maken. Dit zorgt ervoor dat jullie moeilijke gesprekken veilig en respectvol blijven, juist als emoties hoog oplopen. Hier zijn een aantal eenvoudige richtlijnen:
Maak afspraken over timing: Spreek af om conflicten niet uit te vechten waar kinderen bij zijn. Als een van jullie zich overweldigd voelt, kan tijdelijk afstand nemen nuttig zijn. Spreek dan wel duidelijk af wanneer jullie het gesprek weer oppakken, bijvoorbeeld na een kwartier of een halfuur.
Gebruik geen absolute woorden: Vermijd woorden zoals "altijd" of "nooit", omdat deze meestal niet kloppen en vooral zorgen voor frustratie en weerstand.
Luister actief en check of je het goed begrepen hebt: Als je partner iets vertelt, vat het dan kort samen met: "Begrijp ik goed dat je je verdrietig voelt omdat…?" Dit voorkomt misverstanden en laat je partner voelen dat je écht luistert.
Houd het respectvol en blijf bij jezelf: Vertel wat jíj voelt en nodig hebt, zonder de ander aan te vallen of verwijten te maken.
Wees duidelijk over je behoeften: Geef elkaar aan wat je concreet nodig hebt om je weer veilig en verbonden te voelen.
Door deze tips consequent toe te passen, creëren jullie ruimte voor begrip en verbondenheid, juist wanneer de spanning het grootst is.